Harar koffie, nieuwe taal en nieuwe Pabo

Vandaag een echte adempauze , het is half april , Pasen in Ethiopia, een week later dan in Nederland. De tijd vliegt hier om. Na de in-country training in Addis Ababa begin februari ben ik vrij snel ingeburgerd geraakt in mijn nieuwe werkomgeving: de College of Teacher Education in Chiroo (Asebe Teferi op de kaart), 300km ten oosten van de hoofdstad Addis Ababa. Na de uni’s in Jimma , Bahir Dar en Mizan Teferi : een Ethiopische Pabo.

Tijdens de reis naar Chiroo wordt duidelijk dat het vulcanisme hier vrij recent heeft huisgehouden: zwart geblakerde lava. De asfaltweg, die Addis Ababa verbindt met het Franse Djibouti en Dire Dawa, de tweede stad van Ethiopia, is de enige schakel van de hoofdstad met het oostelijke gebied. In de vorige eeuw is er een spoorlijn aangelegd door het imposante landschap van de Rift naar de havenstad Djibouti. De spoorlijn, die in verval raakte, wordt nu met steun van de Europese Unie vanaf Dire Dawa opgeknapt, terwijl een Chinese maatschappij het eerste deel van de spoorlijn tot Dire Dawa gaat vernieuwen. Een spoorlijn, die het beste te vergelijken valt met het spoorlijntje in de grensstreek van Winterwijk: enkel spoor en veel begroeiing. Daarover moeten straks de containers worden vervoerd richting Addis Ababa. Dat wordt een hele klus.
Wanneer ik enkele weken na aankomst met een groep collega’s voor een drie daagse training naar Harar reis wordt pas duidelijk dat er alleen bewoning is langs de asfaltweg, letterlijk een life-line.

Vergeleken met mijn drie vorige placements krijg ik direct na aankomst een rondleiding door mijn Dean in Asebe Teferi langs de belangrijke locaties zoals de locale markt, shops, bank , post kantoor en het terrein van de Pabo. Afsluitend de Harar koffie keuren in het koffie-huis. Dezelfde dag nog kan ik mijn residence inrichten.
Na drie maanden echt ingeburgerd? Het Afasan Oromo, de taal die hier gesproken wordt, heeft het Latijnse schrift, voor ons leesbaar: “hootteella” : ja juist.... hotel. Lastiger: “Baarrumsaa” : onderwijs. Toch blijft het leren van een nieuwe taal voor mij een hele opgave.
Mijn taak: het trainen van de trainers bevalt heel goed. Met Getachew, mijn collega verzorgen we het trainingsprogramma, voor degenen die lesgeven een verplichte nascholingscursus. Dit jaar door het Minsterie van Onderwijs voor iedereen verplicht gesteld die lesgeeft in het hoger onderwijs. We verzorgen drie middagen en gebruiken het Higher Diploma Handbook dat net is gereviseerd. Voor mij is deze cursus na drie keer Ethiopia jaar vertrouwd terrein. De laatste weken heb ik veel tijd gestoken in het reviseren of compleet vernieuwen van de bestaande power-points: een uiterst handige ondersteuning en tijdbesparend. Vanaf het begin van de cursus in maart, prijs ik me gelukkig dat de College of Teacher Education (verder: CTE) een beamer heeft, die ik kan gebruiken.
In het kader van het atmophere management heb ik het lokaal intussern kunnen opvrolijken: posters en ander materiaal aan de muren doen het goed. “ Teach what and how you preach” , vandaar!

De CTE is in 2010 gestart. De laatste vijf jaar zijn er een twintigtal universiteiten bijgekomen en een flink aantal nieuwe Pabo’s. Onderwijs is een van de speerpunten voor dit land, maar er moet nog veel
gebeuren. Vandaar dat de CTE Chiroo in de wijde regio de verantwoordelijkheid heeft genomen om de leraren primair onderwijs bij te scholen. Alle 18 teacher educators, sommigen vers van de Uni, draaien in het programma mee, vaak ook op zaterdag en zondag.
Het team bestaat uit jonge mensen van ca 27- 35j die allemaal een bachelor of master bezitten. Aan de eigenlijke training in het veld gaat een voorscholing op het instituut vooraf, vooral in de weekends.
Ik denk dat het aan de motiverende leiding van de Dean te danken is dat alle teachers zich zo enorm inzetten en goed samenwerken. Hij heeft een onderwijskundige opleiding achter de rug en weet uitstekend hoe hij mensen moet motiveren: versterk de individuele mogelijkheden, geef collega’s de ruimte en “ be constructive” .
Vandaar dat ik met de collega’s na een rit van 320 km donderdag s’avonds in Harar aankom en
’s morgens om half negen de training voor 450 teachers start. Voor mij een ongekende situatie: gedurende drie dagen werken, de teachers vanaf half negen ’s morgens continue en serieus door tot half zes onderbroken door een lunchpauze. Ik kan alle teachers observeren en dat wordt gewaardeerd. Ik neem mijn pet diep af , voel mijn vermoeidheid en mis de afwisseling. Het verblijf in Harar is een belevenis: een oeroude stad uit de vierde eeuw met kleine steegjes met shops, eethuisjes etc waar je letterlijk van alles kunt kopen en onderhandelen. Het laatste begin ik nu te leren.....Vandaar dat ik een paar mooie sjaals voor Pauline kan scoren.
De stad staat officieel op de wereld erfgoed lijst en dat kan ik me nu voorstellen. In de gids lees ik dat het gedurende eeuwen een vitaal kruispunt was voor handel met Azie, India en de Arabische staten. Het is ook opvallend dat de grote kameel caravanen nog steeds belangrijk zijn. Een paar weken later ben ik samen met mijn collega weer in Harar, maar nu met vier van onze cursisten om de “ cross-moderation” workshops bij te wonen: een kwaliteitsonderzoek, waarbij de port folio’s van onze cursisten worden gebruikt. De universiteit van Haramaya , die de zorg heeft voor een groep van Pabo’s en Universiteiten die net zijn opgestart is gastheer.( Veertien dagen later is er een delegatie op onze College op werkbezoek voor onze cursus) Met mijn collega besluiten we de volgende dag na beeindiging,terug te reizen vanuit Harar. De stad is behalve een knooppunt van handel beroemd om de grootste nacht markt voor: CHAT.
Chat bladeren worden gekauwd vanwege de “bewustzijn verruimende werking”: een plaag voor de streek en een zegen: veel mensen verdienen er een goed bestaan mee. Opvallend is dat de vrouwen de handel drijven.... voor een paar klio “ steeltjes met blaadjes” van goede kwaliteit wordt al gauw 700 birr neer gelteld... vooral wanneer je bedenkt dat een liter palm-olie 50 birr kost....... en een groot glas avocado juice 10 birr........ maar ’s middags lopen er tientallen mannen met een plastic zak + chat snel huiswaarts.... overigens nu verboden in Nederland.

Een weekje met Thijs, die voor MSF (artsen zonder grenzen) werkt, doorbreekt het werk. Thijs die tien dagen vakantie moet opnemen buiten Soedan, vandaar. Hij kan uitrusten en bij-eten in Addis Ababa. Zijn verhalen illustreren de ellende van het gewapende conflict dat gaande is.

Pasen in Ethiopia, vanmorgen hoorde ik de eerste kip die bij de buren onder het mes ging.... er zullen er nog veel geslacht worden. Pasen betekent de beeindiging van de lange vastentijd van de Christian Orthodox Church evenals voor de Russische en Grieks Orthodoxe kerk. Pasen wordt gevierd in de familie kring. Traditie getrouw betekent het dat je elkaar ook cadeau’s geeft..... en vrienden uitnodigt. Uiteraard houd ik me ook aan die traditie waar Sisaye me fijntjes aan herinnert.
Sisaye mijn guard heeft al het nodige ingeslagen , maar zondag zal er pas vlees te koop zijn en de vegetarische periode voorbij zijn. Het is aan de kookkunst van Sisaye te danken dat ik “ gewoon met de pot mee eet”, een grote schotel met endjeera met verschillende soorten groenten en andere gerechten.


Even nog over het werk. Komende week starten we met module 2: Managing learning. De eerste module “ The reflective teacher” was een succes. Ik kan vaak wat extra informatie geven en voorbeelden uit de praktijk, ook uit de Nederlandse Pabo praktijk. Het jaar schema is bijgesteld en de praktijkafspraken liggen mooi op schema. De opleiding duurt drie jaar. Er is een leerplan waarin de vakken gegroepeerd zijn in nzg. clusters. De collega’s in elk cluster werken met elkaar samen. De studenten hebben in hun vooropleiding in een van de clusters examen gedaan: science (biologie, aardrijkskunde, geschiedenis); mathematics + physics; social science en taalonderwijs (Engels, Afaan Oromo en Amharic (de landstaal) Alle studenten krijgen sport en Afaan Oromo (hun moedertaal) In tegenstelling tot de studenten op de universiteiten die uit alle windstreken komen, komern Pabo studenten uit de regio. Ook wordt aandacht besteed aan de lesvoorbereiding.

Wat zijn de verschillen verder met de opleidings praktijk in Nederland..... Je zou het kunnen vergelijken met Havo -6 -7-8: het voortgezet onderwijs gaat gewoon door en dat is het. Ok er zijn lessen curriculum en social science..... Voorbeeld 1 is voor mij een biologie les die ik bijwoonde. Het ging deze keer om de verschillen tussen echinococus granulosis en nematoden......: een typering van micro organismen. Voorbeeld 2, een les geography over aard magnetisme, uiteraard kwam het kompas ter sprake: geen plaat, schets... etc. Voorbeeld 3 :Engels: Engels schrijven en stil – begrijpend lezen zijn de sterke punten, maar spreken, een dialoog , uitspraak: een probleem
De didactische / methodische vertaalslag ontbreekt: TCE’s moeten zich ook bezighouden met de vertaalslag naar de diverse niveau’s van de kinderen van het primaire onderwijs: wat denken zij, hoe denken zij, waar zij ze mee bezig, hoe leren zij zelf te denken, hoe motiveer je...

Tijdens de lessen kunnen de teacher educators wanneer zij lesgeven, heel kort aangeven wat zij gaan doen, hoe en waarom: “teach what + how you preach” Ik denk aan het starten met micro-teaching en demonstratie- lessen met gebruikmaking van materiaal , voor groepen studenten, teacher educators en misschien voor leraren van primary schools. Het voorbereiden en opstarten van deze vertaalslag is mijn echte uitdaging aan het worden.

Pasen, 12 april Chiro, Harare